Waardering van een lening tegen geamortiseerde kostprijs

Onder de geldende verslaggevingsregels dienen leningen in bepaalde gevallen gewaardeerd te worden tegen geamortiseerde kostprijs. Wij merken vanuit de praktijk dat dit vragen oplevert. Om deze reden behandelt dit artikel de waardering van een lening op basis van geamortiseerde kostprijs.

Wat is geamortiseerde kostprijs?

Geamortiseerde kostprijs is een waarderingsbegrip dat specifiek voor vorderingen en schulden geldt. In de waardering wordt rekening gehouden met de amortisatie van agio/disagio.

Een reguliere lening die uitgegeven wordt tegen een couponrente die gelijk is aan de marktrente en waarbij geen transactiekosten van toepassing zijn, wordt gewaardeerd tegen nominale waarde.

Wijkt de marktrente af van de couponrente of worden er transactiekosten berekend, dan wordt de agio (couponrente < marktrente) of disagio (couponrente > marktrente) over de looptijd geamortiseerd.

Effectieve rente

De geamortiseerde kostprijs wordt berekend op basis van de effectieve rentevoet (internal rate of return). De effectieve rentevoet is het percentage dat ervoor zorgt dat de discontering van de verwachte kasstromen gelijk is aan de initiële waardering van de vordering of de schuld.

In de winst- en verliesrekening wordt de volgende rente opgenomen: boekwaarde lening begin boekjaar * effectieve rentevoet. Deze rente wijkt af van de couponrente. De renteboeking in de winst-en verliesrekening wijkt dus af van de rente-uitstroom van liquide middelen op de balans. Het verschil wordt jaarlijks geboekt in de boekwaarde van de vordering of de schuld op de balans.

Hierdoor ontstaat dus bij

• een schuld jaarlijks een boeking voor:
  • Rentekosten (W&V) (boekwaarde lening begin boekjaar * effectieve rentevoet)
  • @ Bank (B) (nominale waarde lening * couponrente)
  • @ Schuld (B) (verschil boeking rentekosten en bank)
• een vordering jaarlijks een boeking voor:
  • Bank (B) (nominale waarde lening * couponrente)
  • Vordering (B) (verschil boeking rentebate en bank)
  • @ Rentebate (W&V) (boekwaarde lening begin boekjaar * effectieve rentevoet)

Bekijk op Berekensite.nl een template voor het berekenen van de geamortiseerde kostprijs.

Voorbeeld: couponrente < marktrente, geen transactiekosten:

Op 1 januari geeft MKB’er SlagerSlager via een crowdfunder een driejarige lening uit van € 100.000 nominaal voor een nieuw filiaal. Op deze lening geldt een couponrente van 3%. De marktrente bedraagt 5%.

Daar de marktrente 5% bedraagt, zijn beleggers niet bereid € 100.000 te betalen voor een nominale lening van € 100.000 die 3% couponrente betaalt (want elders krijgen ze 5%). Een belegger wenst dit risico te disconteren en betaalt minder dan € 100.000 voor de lening waarvoor de belegger over de komende drie jaar wel € 100.000 aan aflossingen van SlagerSlager ontvangt.

Om de effectieve rente te berekenen, dient de volgende som berekend te worden:

€ 3.000/(1,05^1) + € 3.000/(1,05^2) + € 103.000/(1,05^3) = 94.553,50

• 3000 bedraagt de nominale lening * 3% couponrente.
• 1,05 wordt gehanteerd, omdat we disconteren met de gegeven marktrente van 5% en er geen transactiekosten van toepassing zijn.

De boekingen worden:

Ontvangst lening

Bank 94.553,50 (omdat slechts 3% rente vergoed wordt en de marktrente 5% bedraagt)

@ Schuld 94.553,50

Jaar 1

Rentekosten 4.727,68 (94.553,50 * effectieve rente van 5%)

@ Bank 3.000 (couponrente van 3% op 100.000 nominaal)

@ Schuld 1.727,68 (verschil tussen rentekosten en betaling bank)

Hierdoor bedraagt de schuld eind jaar 1 94.553,30 + 1.727,68 = 96.281,18

Jaar 2

Rentekosten 4.814,06 (96.281,18 * effectieve rente van 5%)

@ Bank 3.000

@ Schuld 1.814,06

Hierdoor bedraagt de schuld eind jaar 2 96.281,18 + 1.814,06 = 98.095,24

Jaar 3

Rentekosten 4.904,76 (98.095,24 * effectieve rente van 5%)

@ Bank 3.000

@ Schuld 1.904,76

Hierdoor bedraagt de schuld eind jaar 3 98.095,24 + 1.904,76 = 100.000

Eind jaar 3 wordt de schuld afgelost. De schuld bedraagt nominaal 100.000. Via de amortisatie is het verschil in coupon- en marktrente over de drie jaar verwerkt in de administratie. De journaalpost voor de aflossing is:

Schuld 100.000

@ Bank 100.000

Geamortiseerde kostprijs

Het voorbeeld betreft een simpele casus. In de praktijk is veelal sprake van een combi van factoren als couponrente die afwijkt van de marktrente, conversiemogelijkheid in aandelen en transactiekosten.

Meer informatie over waardering van een lening op basis van geamortiseerde kostprijs en wanneer verslaggevingtechnisch op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd dient te worden?

Neem contact met ons op.